Наниты Аскер райгуырд 1988 азы Горæтгæрон районы Октябрыхъæуы. Каст фæцис хъæуы 1-æм астæуккаг скъола. Уый фæстæ йæ ахуыр адарддæр кодта Ростовы паддзахадон медицинон университеты. Ам каст фæцис ординатурæ дæр (урологийы фæдыл). Фæлæ ахуырмæ зæрдæргъæвд лæппумæ уый фаг нæ фæкаст, æмæ йæ зонындзинæдтæ фæфылдæр кæнынмæ бацыд Ростовы Паддзахадон службæйы академимæ. Æмæ ацы горæты кусын райдыдта РЦИ-Аланийы минæварады Цæгаткавказаг федералон округы æмæ Хуссайраг федералон округы.

Йæ фæллойадон фæндагыл йæ фыццаг къахдзæфтæ рауадысты уæндон æмæ æнтыстджын. Фæлæ дохтыры зæрдæ æхсайдта рынчынтæн практикон æгъдауæй æххуыс кæнынмæ, æмæ йæ равзæрст æрæнцад йæ райгуырæн Горæтгæрон районы поликлиникæйыл. Ам дæр та йæхи равдыста куыд дæсны специалист æмæ хæрзæгъдау адæймаг. Хъæугæ медицинон æххуысæй уæлдай ма базыдта алы рынчыны зæрдæмæ дæр фæндаг ссарын, алкæмæ дæр худгæбылæй ракæсын. Уыдон дæр æй бауарзтой æмæ алы хатт æнæзивæгæй уадысты сæ хæрзгæнæгмæ.

Фæлæ æрыгон дохтыры курдиаты гæнæнтæн къуындæг уыдысты поликлиникæйы арæнтæ. Тырныдта адæмæн фылдæр хæрзты бацæуынмæ… Уый хынцгæйæ республикæйы Æнæниздзинады министрады бафæндыд Нанийы-фырты бæрнон бынаты бафæлварын. Æмæ ныр иу аз рацыд, Горæтгæрон районы рынчындоны сæйраг дохтыры хæстæ æххæстгæнæгæй йæ куы снысан кодтой, уæдæй абонмæ.  

Дохтырæй ныфсы ныхас фехъусын рынчынæн æвдадзы хосæй уæлдай кæй нæу, уый хорз æмбары Аскер æмæ адæмимæ йæ куыст аразы ахæм хуызы, стæй ахæм фæтк домы, абон йæ дæлбар цы кусджытæ ис, уыдонæй дæр. У домаг йæхицæй дæр æмæ йæ кусджытæй дæр.

Цы йын бантыст ныридæгæн саразын æмæ ма цавæр хæстæ æвæры йæ размæ, уый тыххæй уыд нæ ныхас.

- Аскер, дæ куыст цæмæй райдыдтай, сæйраг дохтыры хæстæ æххæстгæнгæйæ?

- Фыццаджыдæр, фæллойадон дисциплинæйæ. Рынчындоны куысты уавæр хæрз чысыл рæстæгмæ сахуыр кодтон æмæ дарддæр куыст куыд аразын хъæуы, ууыл бацархайдтон.

- Иу афæдз бирæ нæу ног куысты бынаты хатдзæгтæ скæнынæн, фæлæ дын уæддæр цы бантыст саразын уыцы æмгъуыдмæ?

- Районы поликлиникæйы цасдæр рæстæг нæ куыста УЗИ-аппарат, æмæ йæ сцалцæг кодтам: уый ахъаз у зæрдæйы æмæ бæрзæйы тугдадзинты низтæ раиртасынæн. Иу азы бæрц та дзы нæ куыста флюорограф, рентген-аппаратæй та 3 азы нæ пайда кодтой. Ныр сæ   куыст кæнынц, æмæ адæмæн, кæй зæгъын æй хъæуы, фенцондæр. Нæ фадæттæ куыд амыдтой, уымæ гæсгæ сцалцæг кодтам рынчындоны гинекологон хайад, арæндон æмæ сывæллæты хайад. Къорд азы дæргъы гинекологон хайады кусджытæ æмæ рынчынтæ тыхстысты хъуынайæ, уый та æнæниздзинадæн зиан хæссы. Ныр уыцы фарста дæр лыггонд æрцыд.

Цалцæггæнæн куыстытæ нæм цæудзæн дарддæр дæр.

Проект РЦИ-Аланийы социалон-экономикон размæцыды фæлгæты Тарскæйы æмæ Сунжæйы хъæуты сырæзтысты æмæ æрæджы сæ дуæрттæ байгом кодтой амбулаторитæ. Уый нæ районы медицинон къабазы æнтыстытыл дзурæг у.

Районы поликлиникæйы боныгон хосгæнæн станцæйы куыст скодтам æрвылсуткæйон. Уæдæ пациенттæ рынчындоны уæвгæйæ хостæ æлхæнгæ кæй нал кæнынц, уый дæр æнæбафиппайгæ нæй.

Дохтыртæ - хирургтæ, гинекологтæ - хъæугæ хосгæнæн аппараттимæ цæуынц хъæутæм æмæ, сæ сæр кæй бахъæуы, уыдоны басгарынц, хос сын скæнынц лæвар, рынчындонмæ сæ раласынц.

- Уæлдæр загътай Тарскæ æмæ Сунжæйы амбулаториты тыххæй, фæлæ ма районы искæцы хъæуты ахæм арæзтæдтæ цæудзæн?

- Архонкæйы рынчындон цалцæггонд æрцæудзæн, реконструкци йæ скæндзысты поликлиникæйы арæзтадимæ. Ацы куыстытæн æхцайы фæрæзтæ дихгонд æрцыд Уæрæсейы Президенты фæстауæрцы фондæй. Æмæ ам бузныг зæгъын хъæуы РЦИ-Аланийы Сæргълæууæг Битарты Вячеславæн, нæ риссаг фарста нын Президенты размæ кæй рахаста, уый тыххæй. Амбулаториты арæзтад ма цæуы Куырттаты æмæ Майскæйы хъæуты.

- Аскер, раздæр уыд ахæм хъуыды, зæгъгæ алцыдæр арæзгæ у кадртæй…

- Æмæ уый раст хъуыды у... Кадртæй цух не стæм, ис нæм, йæ дæсныйад хорз чи зоны, æнувыд ыл чи у, ахæм дохтыртæ. Афтæ иннæ кусджытæ дæр сæ хæстæ бæрнонæй æххæст кæнынц. Нæ дохтыртæ ацæуынц сæ квалификаци фæбæрзонддæр кæнынмæ. Сахуыр кодтой лапароскопон операцитæ кæныныл, æмæ нæм фæзынд специалисттæ.

- Сыгъдæгдзинад æнæниздзинады хос у…

- Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, афтæ у! Ардæм кусынмæ куы 'рбацыдтæн, уæд бырæттæ, алыхуызон згъæлæнтæ аластам 20 "КамАЗ"-ы бæрц. Сæвæрдтам быронласæн асыччытæ рынчындоны территорийыл, æмæ нæм ныртæккæ у сыгъдæг. Рынчындоны алыварс егъау гæдыбæлæстæ акалдтам æмæ дзы ныссагътам 21 назбæлас. Æрвылбон дæр нæ территори сыгъдæг кæнæм, у аив - федтай йæ дæхи цæстæй. Рæстæгæй-рæстæгмæ æркæрдæм кæрдæг. Нæ фæнд у рынчындоны алыварс æфсæн æмбонд ногæй раивын.

Фæнды ма мæ зæгъын уый, æмæ æмткæй райсгæйæ нæ районы æнæниздзинады фарстатæм Хицауады 'рдыгæй лæмбынæг каст кæй цæуы. Медицинæйы рæзтыл архайынц нæ районы сæргълæуджытæ дæр, фæлæ уæлдай бузныг зæгъын нæ республикæйы   Сæргълæууæг Битарты Вячеславæн. Уый фæрцы, федералон программæйы архайды руаджы нæ къухы æфты æнтыстдзинæдтæ.

- Аскер, стыр бузныг, нæ ныхасæн рæстæг кæй ссардтай, уый тыххæй. Адæмы æнæниздзинадыл у дæ архайд æрвылбон дæр, æмæ æнæнизæй фæцæр дæ уарзон адæмимæ!

- Бузныг дæуæн дæр! Æнæниздзинад у царды стырдæр хæзна, æмæ дзы хайджын уæнт нæ районы, æгас Ирыстоны адæм!

Ныхас ныффыста ГАССИТЫ Моисей.